W elektronice i elektrotechnice bezpiecznik to elektryczne urządzenie zabezpieczające, które działa w celu zapewnienia zabezpieczenia nadprądowego obwodu elektrycznego. Jego podstawowym składnikiem jest metalowy drut lub taśma, która topi się, gdy przepływa przez nią zbyt duży prąd, przerywając w ten sposób prąd.
Bezpiecznik automatyczny
Bezpieczniki były stosowane jako podstawowe urządzenia bezpieczeństwa od wczesnych czasów elektrotechniki. Obecnie istnieją tysiące różnych konstrukcji bezpieczników, które mają określone wartości prądu i napięcia, zdolność wyłączania i czasy reakcji, w zależności od zastosowania. Czas i aktualna charakterystyka pracy bezpieczników są dobrane tak, aby zapewnić odpowiednią ochronę bez niepotrzebnej przerwy.
Przepisy dotyczące okablowania zwykle określają maksymalną wartość prądu bezpiecznika dla poszczególnych obwodów. Zwarcia, przeciążenia, niedopasowane obciążenia lub awaria urządzenia są głównymi przyczynami zadziałania bezpiecznika. Bezpiecznik to automatyczny sposób usuwania zasilania z wadliwego systemu. Wyłączniki automatyczne mogą być stosowane jako alternatywa dla bezpieczników, ale mają znacznie różne właściwości. W dzisiejszych czasach często są stosowane bezpieczniki elektryczne.
Bezpieczniki elektryczne
Bezpiecznik składa się z metalowej taśmy lub drutowego elementu bezpiecznikowego, o małym przekroju w porównaniu do przewodów obwodu, zamontowanych między parą zacisków elektrycznych i niepalnej obudowie. Opór elementu generuje ciepło z powodu przepływu prądu. Jeśli przepłynie zbyt duży prąd, element podnosi się do wyższej temperatury i albo bezpośrednio topi się, albo topi lutowane złącze w bezpieczniku, otwierając obwód. Element bezpiecznikowy jest wykonany z cynku, miedzi, srebra, aluminium. Bezpiecznik idealnie utrzyma swój prąd znamionowy w nieskończoność i szybko stopi się przy niewielkim nadmiarze. Elementu nie wolno uszkadzać w wyniku niewielkich nieszkodliwych skoków prądu i nie może on utleniać się ani zmieniać swojego zachowania po ewentualnych latach użytkowania. Bezpiecznik automatyczny jest często stosowany w obiektach mieszkalny, aczkolwiek bezpieczniki elektryczne również mają sporo zalet. Elementy bezpiecznikowe mogą być ukształtowane w celu zwiększenia efektu ogrzewania. W dużych bezpiecznikach prąd można podzielić na wiele pasków metalu.
